IRAK’TA MEVCUT SİYASİ DURUM VE ÖNEMLİ SİYASİ GELİŞMELER

http://www.orsam.org.tr/tr/raporgoster.aspx?ID=1621


ORSAM Rapor No 35:

IRAK’TA MEVCUT SİYASİ DURUM VE ÖNEMLİ SİYASİ GELİŞMELER (TR )

Modern Irak devleti kuruluşundan itibaren güçlü aşiret konfederasyonları tarafından yönetilmiştir. Irak’ın işgalinden sonra eski rejime bağlı aşiretlerin bir kısmı direnişe katılmış, bir kısmı ise farklı siyasi çevreler üzerinden kendisine siyasi yelpazede yer bulmuştur. Bugün Irak parlamentosunda ve vilayet meclislerinde çok sayıda aşiret reisi ya da önde geleninin görev yaptığı gözlenmektedir.

Savaştan sonra Irak iç politikasında ön plana çıkan temel gerçeklik, ülkenin etnik ve mezhepsel çizgilerle birbirinden ayrılmaya başladığı ve ülkedeki siyasal oluşumların da bunun önünü açtığıdır.Eski rejimin hakim gücü olarak görülen Sünni Araplar savaş ertesinde Irak siyasal yaşamından dışlanmaya başlamıştır.

Ancak, direnişe askeri anlamda çözüm bulunamamasının sonucunda, Sünni Arapların sisteme döndürülmesi süreci hayata geçirilmiştir. 2010 yılındaki genel seçimde ise Sünni Araplar yanlarına bazı milliyetçi Şii Arapları da alarak El Irakiye adlı bir koalisyon oluşturmuş ve bu koalisyon seçimden birincilikle çıkmıştır. Koalisyonun başbakan adayı Eyad Allavi yapılan pazarlıklar ve İran’ın karşı çıkması sonucunda hükümeti kurmakla görevlendirilmemiştir.

ABD’nin Saddam Hüseyin’i devirmesinden sonra Şiiler Irak’ı yönetmek için tarihî bir fırsat yakalamışlardır. Şiiler, yeni Irak yönetiminde yer alma ve Irak’ta “başat olma” hedefini benimsemiştir. Ancak, Iraklı Şiiler siyasal tutum ve görüş açısından bir bütünlük içerisinde değildir.

Iraklı Kürtlerin işgal sonrasında altı ayaklı bir strateji izlemektedirler. Bunlar; işgal sayesinde elde ettikleri ABD desteğini yitirmemek, 1991’den beri Kuzey Irak’ta elde ettikleri kazanımları korumak, bölge ülkelerini Irak’ın iç işlerinin dışında tutmak, birleşik bir liderlik yaratmak ve kendi bölgelerinde tam kontrolü sağlamak, diğer grupların zaaflarından yararlanarak Irak içinde çeşitli ad hoc ittifaklar kurmak, bölgedeki diğer Kürtlerle yakın ilişkiler geliştirmeye çalışmak ve onlar üzerinde etkili olmaktır.2010 yılında yapılan seçimin sonucunda hiçbir parti tek başına iktidar olabilecek kadar çok milletvekili çıkartamamıştır. ABD ve İran’ın baskıları diğer yandan partiler arasındaki güç dengesi nedeniyle ulusal birlik hükümeti kurulması kararlaştırılmıştır.

Özellikle son dönemde Ortadoğu ülkelerini sarsan ayaklanmaların Irak’a yansımasıyla hükümetin sorgulanması sonucunda yeni koalisyon arayışlarına girebilir. Bu nedenle mevcut Irak hükümeti istikrarlı gibi görünse de istikrarsızlığa açıktır.Günümüz Irak siyasetinde öne çıkan sorunlar; güvenlik, Kerkük sorunu ve Ortadoğu’daki gelişmelerin Irak’a yansıması şeklinde sıralanabilir.